Johann Heinrich Pestalozzi'nin Kısa Biyografisi

Johann Heinrich Pestalozzi, 12 Ocak 1746'da Zürich'te dünyaya geldi. Babasının ve birçok kardeşinin erken yaşlarındaki ölümlerinin ardından, annesinin ve ailenin sadık bir hizmetkârının ürkek/endişeli bakım ve koruması altında yaşadı. Pestalozzi, kapıları genç ve zeki bir vatandaşa açık olan tüm okulları ziyaret etti ve böylece İsviçreli Aydınlanma Hareketinin ünlü şahsiyetleriyle etkileşime girdi. Pestalozzi, Johann Jakob Bodmer’in çevresindeki Vatanseverlerin arasında eski ve yeni filozofların düşünceleriyle ve bilhassa Jean Jacques Rousseau'nun düşünce ve eserleriyle tanışır. «Agis» ve «Arzular» adlı ilk makalelerinde Pestalozzi, kibirli yöneticilerin yönetim biçimlerini irdelemiştir. Teoloji ve hukuk eğitimini yarıda bırakarak bir çiftçi, dolaysıyla ziraatçı-girişimci olarak yaşamak amacıyla, zirai işler meslek eğitimine başlar. 1767 yılında Anna Schulthess ile tanışır ve kendisinden sekiz yaş büyük olan hanımefendiye âşık olur. Müstakbel gelinin ebeveynlerinin şiddetli itirazlarına rağmen, 1769 yılında evlenirler.

Pestalozzi, Zürich'e 25 kilometre uzaklıktaki Aargau Kantonunun Birr köyünden, yaklaşık 20 dönüm atıl durumda olan mera ve tarım arazisi satın alır ve burada «Neuhof» diye adlandırdığı çiftlik evini inşa eder. Fakat zirai girişim başarısız olur ve bunu takiben hayvancılık ve evde pamuk dokumacılığı denemesi de pek başarılı sayılmaz. Daha sonra Pestalozzi yoksullar için bir bakımevi kurmayı dener fakat bu girişimde hüsrana uğrar ve borçlar sadece arazinin satışı ve eşi Anna'nın yakınlarının desteğiyle ödenebilir. Böylece 1780 yılında Neuhof projesi fiyaskoyla sonuçlanır, sadece Basel şehrinin kalemdarı İsaac İselin Pestalozzi'ye olan inancını kaybetmez ve onu yazarlığa teşvik eder. Böylece 1780 ile 1798 yılları yazar olarak başarı yılları olur.

Başka eserlerle birlikte şu önemli eserler bu dönem yazılmıştır:

• Bir münzevinin akşam saati
• 4 bölümden oluşan Lienhard ve Gertrud
• Yasama ve Çocuk Cinayetleri
• İnsan cinsinin gelişiminde tabiatın seyri hakkında Araştırmalar
• Hikâyeler
• Fransız ihtilalinin ve İsviçre ile ilişkilerin olduğu politik yazılarından olan «Evet ve Hayır», Stäfner Halk Hareketi, Aşar sorunu ile alakalı yazıları.

Bu yıllarda yazılan tüm bu eserler, politik eylem ve etkileme girişimi olarak anlaşılabilir.

1798 yılının Mart ayında Fransız ordu birliklerinin ülkeye girmesinin ardından eski İsviçre Devleti’nin dağılmasıyla, Pestalozzi, yeni hükumete hizmet etmeye aday olarak, nihayetinde sosyal eğitime yönelik planlarını gerçekleştirebilmeyi temenni etmiştir. Pestalozzi, Stans'da yetimhanenin yönetimiyle görevlendirilir fakat daha aradan yarım yıl geçmeden yurt, askeri bir hastanenin açılması için tasfiye edilir. Fiziksel ve ruhsal çöküntü yaşayan Pestalozzi, tecrübe ve düşüncelerini ifade etmiş olduğu «Stans Geçirdiğim Zaman Hakkında Bir Arkadaşa Mektup» olarak adlandırdığı yazıyı kaleme alır. Bu yazı sürekli olarak yeniden basılarak yorumlanan ve alıntılar yapılan, Pestalozzi'nin en önemli pedagojik metni sayılır.

Stans'daki ikameti, Pestalozzi'nin hayatının en ciddi dönüm noktasını oluşturmaktadır. Artık öğretmen olmak istemektedir ve Burgdorf'da bu imkâna kavuşur. Bundan kısa bir süre sonra fikirlerini, Burgdorf kalesinde bir yatılı eğitim kurumu bünyesinde gerçekleştirebilecektir. Helvetik Cumhuriyetinin desteğini alır, çok sayıda azimli çalışan kazanır ve kendisine ait yeni ders yöntemini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla kaleme aldığı yol gösterici kitabı; «Gertrud Çocuklarını Nasıl Eğitir» ile Pestalozzi, sosyal eğitimin büyük bir eğitmeni ve yenilikçisi olarak ün kazanır ve tüm Avrupa'dan ziyaretçiler Burgdorf'a akın ederler. 1803 yılında yürürlüğe giren uzlaşma anayasası, eski İsviçre'nin federasyon şeklinde ki yapısını geri getirince, Bern Kantonu, Burgdorf kalesini, Bern Kantonu yüksek idaresinin resmi dairesi olarak belirler ve Pestalozzi, kaleyi terk etmek zorunda bırakılır. Münchenbuchsee’deki bir manastır binasında geçici bir süre kaldıktan sonra Pestalozzi, 1804 yılının ikinci yarısından itibaren, İsviçre'nin Fransızca konuşulan Romandie bölgesinde yeni yapılanmaya başlayan Vaud kantonunun güney ucundaki Neuenburger Gölü kenarında olan Yverdon şehrindeki bir eğitim enstitüsünün kurulmasıyla görevlendirilir.

Pestalozzi’nin, Yverdon'daki enstitüsü kısa sürede tanınır ve pedagojik alandaki başarısı, başta Almanya olmakla beraber, özellikle Prusya ve tüm Avrupa'yı sarar. Çok sayıda ziyaretçi enstitüyü ziyaret etmek için Yverdon 'a gelir. Enstitünün en parlak yıllarını, 1807 – 1809’dan itibaren yaklaşık olarak 1815’e kadar olan kısıtlı süreç oluşturur. Ekonomik zorluklar, çalışanlar arasında yıllarca süren anlaşmazlıklar ve üzücü kavgalar neticesinde enstitü iflasa sürüklenir ve nihayetinde Pestalozzi, 1825 yılında kurumu fes etmek zorunda kalır. Yverdon'da geçen yıllarda «Lienhard ve Gertrud» romanının 3. bölümü, siyasi yazılarını içeren «Suçsuzluğa Hitaben», Pestalozzi’nin yanı sıra çalışanlarının da işbirliğiyle yayınladıkları «Görüşler ve Tecrübeler» adlı çok sayıda deneme yazısı kaleme almıştır: Öncelikle ev halkına yönelik çok sayıdaki hitabı ve özellikle 72. yaş günü dolaysıyla yaptığı etkileyici konuşmanın ve Pestalozzi’nin 1807 yılında İsviçre Eğitim Severler Cemiyeti Başkanı olarak yaptığı «Lenzburg Konuşması» olarak anılan, «Temel Eğitim Fikri Üzerine» başlıklı konuşmasının metinleri. 1817 yılından itibaren Cotta yayınevinden çıkan 15 ciltlik Tüm Eserleri sayesinde, daha büyük bir gelir elde etmesi kesinleşir.

Yverdon enstitüsünün kapatılmasından sonra Pestalozzi Neuhof'a geri çekilir ve bir kez daha bir darülaceze kurmak ister. Yeni bir bina inşa edilir fakat Pestalozzi inşaası tamamlanmadan 17 Şubat 1827 yılında Neuhof'una yakın olan Brugg yakınlarında vefat eder. Pestalozzi, Birr kazasındaki okul binasının yan duvarına ek olarak yapılan bir anıt mezara gömülür. Pestalozzi, Neuhof'taki bu son döneminde daha çok otobiyografik bölümleri olan ve kendisinin eğitim düşüncelerini içeren «Kuğu Ezgisi» adlı büyük ve son eserini yazmıştır.